Broj: 01-561-9/13/R-81-83
Datum: 27.03.2014.
Na osnovu odredbi člana 28. stav 1. alineja 4. Zakona o električnoj energiji ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 8/08, 34/09, 92/09 i 1/11), člana 10. stav 1. tačka 9. Statuta Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske - Prečišćeni tekst ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 6/10), člana 33. stav 1. tačka g. Poslovnika o radu Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 59/10) i člana 74. Pravilnika o javnim raspravama i rješavanju sporova i žalbi ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 70/10), u skraćenom postupku rješavanja spora po zahtjevu Makić Romane iz Bijeljine, protiv Mješovitog holdinga "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina" a.d. Bijeljina, RJ "Elektrodistribucija" Bijeljina, u vezi sa tarifama po kojima se energija isporučuje, odnosno u vezi sa osporavanjem obračuna neovlašćene potrošnje električne energije, Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske na 81. redovnoj sjednici održanoj 27.03.2014. godine u Trebinju, donijela je
R J E Š E NJ E
1. USVAJA SE zahtjev Makić Romane iz Bijeljine kojim osporava osnov za obračun neovlašćeno utrošene električne energije i nalaže se Mješovitom holdingu "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina" a.d. Bijeljina, RJ "Elektrodistribucija" Bijeljina da stavi van snage obračun neovlašćene potrošnje električne energije broj: 11875/13 od 27.09.2013. godine na mjernom mjestu ID broj 0041017000004001 u objektu na adresi Trg Kralja Petra broj 15, te da u kartici krajnjeg kupca Makić Romane iz Bijeljine, izvrši odobrenje za iznos od 6.978,26 KM.
2. Svaka stranka snosi svoje troškove koje je imala u ovom postupku.
O b r a z l o ž e nj e
Zahtjevom od 13.11.2013. godine, koji je u Regulatornoj komisiji za energetiku Republike Srpske (u daljem tekstu: Regulatorna komisija) primljen 14.11.2013. godine, Makić Romana iz Bijeljine, (u daljem tekstu: podnosilac zahtjeva) pokrenula je postupak rješavanja spora protiv Mješovitog holdinga "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina" a.d. Bijeljina, RJ "Elektrodistribucija" Bijeljina (u daljem tekstu: protivna strana), u vezi sa tarifama po kojima se energija isporučuje, odnosno u vezi sa osporavanjem obračuna neovlašćene potrošnje električne energije. Podnosilac zahtjeva osporava odgovor po prigovoru, u vezi sa obračunom neovlašteno utrošene električne energije u njenom objektu jer su distributivne plombe na mjernom uređaju bile ispravne, a da utvrđena neispravnost državnih plombi nije uzrokovana njenim djelovanjem. Podnosilac dalje navodi da je dana 24.09.2013. godine izvršena obustava isporuke električne energije zbog sumnje u neovlašteno trošenje električne enrgije, a mjerni uređaj broj 1790041 upućen na kontrolu ispravnosti. Kontrolom ispravnosti predmetnog brojila, koje je baždareno 1992. godine, u ovlaštenoj baždarnici utvrđeno je da ima grešku od 3% a da na brojčaniku nije bilo tragova djelovanja na isti. Zbog naprijed navedenog podnosilac smatra da ga je protivna strana neosnovano zadužila za obračun neovlašteno utrošene električne energije na ovom mjernom mjestu.
Regulatorna komisija je zahtjev podnosioca dostavila protivnoj strani radi izjašnjenja o istom i dostavljanja raspoložive dokumentacije koja je značajna za odlučivanje o ovom zahtjevu. U izjašnjenju protivne strane, koje je Regulatornoj komisiji dostavljeno dana 17.01.2014. godine je, između ostalog navedeno, da je podnosilac zahtjeva, kao krajnji kupac u evidencijima protivne strane evidentiran u kategoriji potrošnje domaćinstvo dana 31.03.1997. godine. Podnosilac je sa protivnom stranom zaključio Ugovor o snabdijevanju broj 2660/09-12-880 od 12.04.2012. godine, kojom prilikom je, prema izjavi podnosioca mjerno mjesto prešlo u vlasništvo distributera. Prilikom predaje mjernog mjesta u vlasništvo distributera nije obavljen pregled mjernog uređaja i priključka od strane distributera, već je sve prihvaćeno u stanju u kakvom je bio u momentu predaje. Radnici protivne strane su dana 24.09.2013. godine izvršili kontrolu ovog mjernog mjesta kojom prilikom je zapisnički konstatovano da su na mjernom uređaju broj: 1790041, tipa T22CD, proizvođača Iskra oštećene dvije državne plombe (pokidana žica), a da treće plombe uopšte nema na brojilu. Pored toga je utvrđeno da u unutrašnjosti brojila postoje tragovi oštećenja, dok je preostali dio instalacije ispravan. Nakon toga izvršeno je demontiranje navedenog mjernog uređaja radi njegove vanredne kontrole i baždarenja, te je plombirano plombom broj 46. Tom prilikom sačinjen je zapisnik broj:004937 o kontrolnom pregledu mjernog mjesta i Zapisnik broj:0077 o utvrđivanju neovlašćene potrošnje, koje je podnosilac primio i potpisao. Zbog postojanja osnova sumnje u vršenje nedozvoljenih radnji na mjernom uređaju isti je upućen na vanrednu kontrolu ispravnosti. Navedenom kontrolom, koja je obavljena u Odjeljenju baždarnice protivne strane, utvrđeno je da kontrolisani mjerni uređaj registruje umanjenu propuštenu energiju za 3 %. Prilikom otvaranja brojila je konstatovano da nedostaje jedan šaraf koji pričvršćuje natpisnu pločicu, te da je prema tragovima na poklopcu brojila i na natpisnoj pločici evidentno da je ispitivano brojilo više puta otvarano, ali da nema vidljivih oštećenja na brojilu. Nakon obavljene kontrole mjerno mjesto podnosioca je isključeno sa distributivne mreže na krovnom nosaču u skladu sa odredbom člana 97. stav 1. tačka z) Opštih uslova za isporuku i snabdijevanje električnom energijom - Prečišćeni tekst ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 90/12 - u daljem tesktu: Opšti uslovi). Protivna strana dalje navodi da je utvrđeno činjenično stanje predstavljalo osnov za obračun neovlašteno utrošene električne energije broj: 11875/13, koji je sačinjen dana 27.09.2013. godine u skladu sa odredbama Opštih uslova na iznos od 6.978,26 KM. Dana 04.10.2013. godine podnosilac zahtjeva je podnio prigovor na navedeni obračun osporavajući i osnov za obračun neovlašćene potrošnje jer se ne smatra odgovornim za utvrđeno činjenično stanje, te da je priključenje neregistrovanog brojila isključivo greška trećih lica, odnosno postupajućeg radnika protivne strane prilikom prvog priključenja mjernog mjesta podnosioca na distributivnu mrežu.
Regulatorna komisija je ocijenila da su stranke pribavile dovoljno dokaza na osnovu kojih se može pravilno i potpuno utvrditi činjenično stanje i donijeti pravedna odluka i bez posebnog saslušanja stranaka i dodatnog prikupljanja i izvođenja dokaza, te je na 79. redovnoj sjednici održanoj 26. februara 2014. godine, donijela zaključak da se u ovom sporu donese odluka u skraćenom postupku. Na istoj redovnoj sjednici, Regulatorna komisija je utvrdila i nacrt rješenja u ovom postupku. Zaključak i nacrt rješenja su dostavljeni strankama, te je ostavljena mogućnost da stranke u roku od osam dana dostave komenatare na navedene akte. Na internet stranici i oglasnoj tabli Regulatorne komisije objavljeno je obavještenje za javnost o rješavanju spora u skraćenom postupku, sa mogućnošću podnošenja komentara. Protivna strana je dostavila komentare na nacrt rješenja. Uvidom u povratnicu utvrđeno je da je podnosilac zahtjeva zaključak i nacrt rješenja primio 06.03.2014. godine, tako da je rok od osam dana za dostavljanje komentara na ove akte istekao 14.03.2014. godine. Budući da je protivna strana komentare predala na poštu 19.03.2014. godine, isti su neblagovremeni i kao takvi se nisu mogli uzeti u razmatranje prilikom donošenja konačnog rješenja. Pored toga, što su komentari protivne strane neblagovremeni, u njima nisu iznesene nove činjenice i okolnosti, niti dostavljeni dokazi kojima bi se potvrdili navodi iz komentara. Dakle, navodi iz komentara su u stvari ponovljeni navodi iz izjašnjenja protivne strane koji su u potpunosti razmotreni prilikom utvrđivanja nacrta rješenja, odnosno protivna strana se i u komentarima pozivala na neovlaštenu potrošnju koja je prouzrokovana oštećenjem "državnog žiga", odnosno žiga Zavoda za standardizaciju i metrologiju Republike Srpske.
U postupku rješavanja ovog spora izvršen je uvid u sljedeću dokumentaciju koju su stranke priložile: zahtjev za rješavanje spora od 13.11.2013. godine, ugovor o snabdijevanju broj 2660/09-12-880 od 12.04.2012. godine, račune za isporučenu električnu energiju za 2012. i 2013. godinu, zapisnik broj: 004937 o kontrolnom pregledu mjernog mjesta, zapisnik broj: 0077 o utvrđivanju neovlašćene potrošnje, izvještaj o kontroli mjernog mjesta - direktno mjerenje od 06.06.2013, zapisnik o vanrednoj kontroli uređaja od 27.09.2013. godine, obračun neregistrovane električne energije broj: 10875/13 koji je sačinjen dana 27.09.2013. godine, poresku fakturu broj 05000316 od 30.09.2013. godine, prigovor na poresku fakturu od 04.10.2013. godine, odgovor na prigovor broj 5383-1/13 od 11.10.2013. godine, izjašnjenje protivne strane od 17.01.2014. godine, te karticu obračuna podnosioca zahtjeva.
Nakon razmatranja zahtjeva podnosioca, izjašnjenja protivne strane i uvida u priloženu dokumentaciju stranaka, utvrđene su sljedeće činjenice:
• podnosilac zahtjeva, kao krajnji kupac u evidencijima protivne strane evidentiran je na mjernom mjestu ID broj 0041017000004001, u kategoriji potrošnje domaćinstvo dana 31.03.1997. godine;
• podnosilac je zaključio Ugovor o snabdijevanju broj 2660/09-12-880 od 12.04.2012. godine;
• prilikom predaje mjernog mjesta u vlasništvo distributera protivna strana nije obavila pregled mjernog uređaja i priključka;
• dana 24.09.2013. godine radnici protivne strane su izvršili kontrolu ovog mjernog mjesta o čemu je sačinjen zapisnik broj:004937 u kome je navedeno da se radi o mjernom uređaju broj: 1790041, tipa T22CD, proizvođača Iskra koje je proizvedeno 1974. godine, a baždareno 1992. Godine, te da plombe na priključnici nisu skinute niti oštećene;
• u Zapisniku broj: 0077 o utvrđivanju neovlašćene potrošnje je konstatovano da su na mjernom uređaju broj: 1790041, tipa T22CD, proizvođača Iskra oštećene dvije državne plombe (pokidana žica), a da treće plombe uopšte nema na brojilu, te da u unutrašnjosti brojila postoje tragovi oštećenja, dok je preostali dio instalacije ispravan;
• izvršeno je demontiranje navedenog mjernog uređaja radi njegove vanredne kontrole i baždarenja, te je plombirano plombom broj 46;
• vanrednom kontrolom ispravnosti mjernog uređaja koja je obavljena u Odjeljenju baždarnice Mješovitog holdinga "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina" a.d. Bijeljina, utvrđeno je da brojčanik ispitivanog mjernog uređaja ima grešku od 3%, da je isto otvarano više puta ali vidljivih oštećenja na brojčaniku nema;
• na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja dana 27.09.2013. godine sačinjen je obračun naknade za neovlašteno utrošenu električnu energiju broj: 10875/13 i poreska faktura broj 05000316 na iznos od 6.978,27 KM;
• podnosilac zahtjeva je protivnoj strani dostavio prigovor na poresku fakturu broj 05000316, odnosno na ispostavljeni obračun naknade za neovlašćeno utrošenu električnu energiju;
• protivna strana je odbila prigovor podnosioca zahtjeva odgovorom od 11.10.2013. godine.
Na osnovu priložene dokumentacije utvrđeno je da je krajnji kupac Makić Romana iz Bijeljine koja je registrovana na mjernom mjestu ID broj 0041017000004001 na adresi Trg Kralja Petra broj 15 zaključila Ugovor o snabdijevanju dana 12.04.2012. godine, kojom prilikom je mjerno mjesto predato u vlasništvo protivne strane. Prilikom predaje mjernog mjesta u njegovo vlasništvo distributer nije obavio pregled mjernog uređaja i priključka. Radnici protivne strane su dana 24.09.2013. godine izvršili kontrolu ovog mjernog mjesta kojom prilikom je zapisnički konstatovano da je predmetni mjerni uređaj broj: 1790041, tipa T22CD, proizvođača Iskra, proizveden 1974. godine, a baždaren 1992. godine. Istovremeno, u navedenom zapisniku je konstatovano da plombe na priključnici nisu skinute niti oštećene. U zapisniku o utvrđivanju neovlašćene potrošnje je konstatovano da su oštećene dvije državne plombe (pokidana žica), a da treće plombe uopšte nema na brojilu. Vanrednom kontrolom ispravnosti mjernog uređaja koja je obavljena u Odjeljenju baždarnice protivne strane utvrđeno je da kontrolisani mjerni uređaj ima grešku od 3 %.
Na osnovu izvedenih dokaza utvrđeno je da je registrovanje preuzete električne energije na navedenom mjernom mjestu vršeno sa mjernim uređajem kome je istekao rok verifikacije, odnosno uvjerenje o verifikaciji (ispravnosti) 2002. godine, te da je podnosilac zahtjeva 2012. godine predao mjerno mjesto u vlasništvo protivne strane. Nalazom kontrole ispravnosti mjernog uređaja koja je obavljena u Odjeljenju baždarnice protivne strane, utvrđeno je da je brojčanik ispitivanog mjernog uređaja imao grešku od 3 %, odnosno grešku koja nije dva puta veća od klase tačnosti u smislu odredbe člana 79. stav 2. Opštih uslova, te da nije bilo vidljivih oštećenja na brojčaniku. Imajući u vidu činjenice da je nalazom ispravnosti mjernog uređaja koji je izvršila protivna strana, utvrđeno da se mjerni uređaj nalazio u granicama dozvoljene tačnosti, te da plombe distributera na priključnici nisu skinute niti oštećene, to protivna strana nije imala osnova za obračun neovlašćene potrošnje u smislu odredbe člana 89. stav (1) tačka b) Opštih uslova. U situaciji kada je oštećen žig Zavoda za standardizaciju i metrologiju Republike Srpske, a distributivne plombe nisu povrijeđene, protivna strana u smislu odredbi člana 89. stav (1) tačka g) i člana 91. stav 3. Opštih uslova ne može vršiti obračun neovlaštene potrošnje po osnovu skidanja ili oštećenja plombi. Iz navedenih razloga, a na osnovu navedenih odredbi Opštih uslova, navodi protivne strane u izjašnjenju o zahtjevu i komentarima, o osnovanosti sačinjenog obračuna neovlaštene potrošnje električne energije, nisu se mogli prihvatiti. S obzirom da je protivna strana neosnovano obračunala naknadu za neovlašćenu potrošnju, to je bilo neophodno naložiti da stavi van snage obračun neovlašćene potrošnje električne energije broj:11875/13 od 27.09.2013. godine, te da u kartici potrošača, izvrši odobrenje za iznos od 6.978,26 KM , kako je i odlučeno tačkom 1. dispozitiva ovog rješenja.
Na osnovu navedenih činjenica, bitno je napomenuti da je protivna strana u konkretnom slučaju propustila da postupi u skladu sa odredbom člana 9. tačka g) Opštih uslova za isporuku i snabdijevanje električnom energijom – Prečišćeni tekst (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 90/12) - u daljem tekstu: Opšti uslovi, kojom je propisana obaveza distributera da održava, vrši zamjenu i verifikaciju (pregled i žigosanje) mjernih uređaja u skladu sa tehničkim i metrološkim propisima i zahtjevima. Naredbom o ispitivanju tipa i periodičnim pregledima etalona i mjerila ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 8/01) propisano je da se periodični pregled indukcionih i elektronskih brojila električne energije za direktno priključenje vrši u roku od 10 godina. Budući da je 2002. godine istekao rok važenja verifikacionog žiga, protivna strana je tada bila obavezna da izvrši verifikaciju ovog mjernog uređaja. S tim u vezi, odredbama člana 17. stav 2. Zakona o metrologiji u Republici Srpskoj ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 13/02), je propisano da su se o ispravnosti mjerila koja se nalaze u upotrebi dužni brinuti vlasnici i/ili korisnici mjerila, dok je stavom 2. ovog člana propisano da se mjerilo za koje je istekao rok važnosti verifikacije ne smije upotrebljavati. Članom 17. stav 3. ovog zakona je propisano da nadležna institucija ima pravo izvršiti kontrolni pregled mjerila koja su upotrebi, bez obzira što nije istekao rok važenja verifikacionog žiga, a članom 23. je propisano da ako nadležni inspektori utvrde da mjerilo nema isravan žig i/ili važeće Uvjerenje o ispravnosti (verifikaciji) mjerila donijeće rješenje o zabrani upotrebe, odnosno prometa tog mjerila. Dodatno, odredbom člana 22. stav 1. Zakona o metrologiji propisano je da ako pri vršenju (obavljanju) nadzora ovlašćeno lice nadležne institucije utvrdi da mjerilo nema sertifikat (potvrdu) o usaglašenosti i/ili da nije propisano označeno i/ili da nema ispravan žig i/ili uvjerenje o ispravnosti (verifikaciji) mjerila, nadležna institucija će donijeti rješenje o privremenoj zabrani upotrebe, odnosno prometa mjerila. Odredbom člana 22. stav 2. istog zakona propisano je da ako pri obavljanju nadzora ovlašćeno lice nadležne institucije utvrdi da mjerilo nije ispravno iako ima ispravan verifikacioni žig, odnosno uvjerenje o ispravnosti mjerila, nadležna institucija će donijeti rješenje o privremenoj zabrani upotrebe, odnosno prometa mjerila. Imajući u vidu navedene odredbe Zakona o metrologiji u Republici Srpskoj jasno je da se ne mogu upotrebljavati mjerila koja nemaju ispravan žig, odnosno nemaju važeće Uvjerenje o verifikaciji (ispravnosti) mjernog uređaja.
S obzirom da su troškovi postupka bili neznatni, te da nijedna stranka u postupku nije podnijela zahtjev za naknadu troškova, tačkom 2. dispozitiva rješenja odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove, koje je eventualno imala u ovom postupku na osnovu člana 27. stav 2. Zakona o električnoj energiji, a u vezi sa članom 103. stav 1. Zakona o opštem upravnom postupku ("Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 13/02, 87/07 i 50/10).
Pravna pouka se zasniva na odredbi člana 25. Zakona o energetici ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 49/09), te članu 5. i 15. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 109/05 i 63/11).
Pravna pouka: Ovo rješenje je konačno. Protiv ovog rješenja može se pokrenuti upravni spor podnošenjem tužbe Okružnom sudu u Trebinju u roku od 30 dana od dana prijema rješenja.
Predsjednik
Milenko Čokorilo
