Broj: 01-306-10/17/R-57-228
Datum: 15.09.2017. godine
Na osnovu odredbi člana 28. stav 1. alineja 4. Zakona o električnoj energiji ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 8/08, 34/09, 92/09 i 1/11), člana 10. stav 1. tačka 9. Statuta Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske - Prečišćeni tekst ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 6/10), člana 33. stav 1. tačka g. Poslovnika o radu Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 59/10) i člana 74. Pravilnika o javnim raspravama i rješavanju sporova i žalbi ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 70/10), u skraćenom postupku rješavanja spora po zahtjevu Stajčić Dragana iz Aleksandrovca, opština Laktaši, protiv MH "ERS" - MP a.d. Trebinje, ZP "Elektrokrajina'' a.d. Banja Luka, RJ "Elektrodistribucija" Laktaši, u vezi sa tarifama po kojima se isporučuje električna energija, odnosno u vezi sa osporvanjem obračuna neovlašćeno utrošene električne energije, Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske, na 57. redovnoj sjednici, održanoj 15.09.2017. godine, u Trebinju, donijela je
R J E Š E Nj E
1. ODBIJA SE zahtjev za rješavanje spora Stajčić Dragana iz Aleksandrovca od 04.07.2017. godine, kojim se osporava Obračun neovlašćeno utrošene električne energije prema Računu broj NF – 302542890 od 19.05.2017. godine u iznosu od 4.090,51 KM, na mjernom mjestu ED broj 302542890 koje se nalazi u mjestu Romanovci bb – Aleksandrovac, opština Laktaši.
2. Svaka stranka snosi svoje troškove koje je imala u ovom postupku.
O b r a z l o ž e nj e
Podneskom, koji je u Regulatornoj komisiji za energetiku Republike Srpske (u daljem tekstu: Regulatorna komisija) primljen dana 04.07.2017. godine, Stajčić Dragan iz Aleksandrovca, Romanovci bb (u daljem tekstu: podnosilac zahtjeva), pokrenuo je postupak rješavanja spora protiv MH "ERS" - MP a.d. Trebinje, ZP "Elektrokrajina'' a.d. Banja Luka, RJ "Elektrodistribucija" Laktaši (u daljem tekstu: protivna strana) u vezi sa tarifama po kojima se električna energija isporučuje. Podnosilac zahtjeva osporava obračun neovlašćene potrošnje na njegovom mjernom mjestu u iznosu od 4.090,51 KM, zbog falsifikovanja olovnog žiga, što je utvrđeno izvještajem Republičkog zavoda za standardizaciju i metrologiju Banja Luka. Podnosilac zahtjeva navodi da je 07.04.2017. godine od strane članova kontrolnog tima protivne strane izvršena zamjena brojila koje je upućeno u Republički zavod za standardizaciju i metrologiju, Odjeljenje za verifikaciju Banja Luka, radi provjere ispravnosti, a koji je svojim izvještajem konstatovao da je falsifikovan žig na brojilu. Podnosilac zahtjev izražava sumnju u brojilo koji je bio predmet ispitivanja, budući da prilikom postavljanja ovog brojila 2011. godine nije dobio nikakvu potvrdu o verifikaciji, a brojilo je već bilo korišćeno, tako da postoji mogućnost da je brojilo sa tom nepravilnošću tada instalirano. Podnosilac dalje navodi da na izvještaju o vanrednom pregledu brojila je navedeno da postoji prolaz između stakla i kućišta, a time i mogućnost zaustavljanja rotora i brojčanika, za što se ne smatra odgovornim, niti je on to mogao učiniti. Pored toga, u energetskoj kartici je u kontinuitetu prikazivana potrošnja električne energije, a i nakon izvršene zamjene potrošnja električne energije je približna potrošnji prije zamjene brojila. S obzirom da se ne smatra odgovornim za preduzimanje nedozvoljenih radnji na mjernom mjestu, podnosilac zahtjeva se obratio Regulatornoj komisiji, te traži oslobađanje plaćanja po osnovu obračuna neovlašćeno utrošene električne energije u iznosu od 4.090,51 KM.
Na traženje Regulatorne komisije, protivna strana je dana 08.08.2017. godine, dostavila izjašnjenje o zahtjevu podnosioca i raspoloživu dokumentaciju. U izjašnjenju protivne strane je, između ostalog, navedeno da se zahtjev podnosioca odnosi na obračun neovlašćeno utrošene električne energije na mjernom mjestu EDB 302542890 u iznosu od 4.090,51 KM. Podnosilac zahtjeva je evidentiran kao krajnji kupac 02.07.2003. godine, s tim da je rekonstrukcija priključka sa monofaznog na trofazni urađena 27.11.2006. godine. Sa podnosiocem zahtjeva nije zaključen ugovor o snabdijevanju, mjerno mjesto se redovno očitava, dostupno je za očitanje i redovno se ispostavljaju računi za električnu energiju. Protivna strana dalje navodi da je dana 07.04.2017. godine izvršena kontrola mjernog mjesta od strane članova kontrolnog tima, koji je predložio da se izvrši vanredni pregled brojila, pa je dana 10.04.2017. godine izvršeno skidanje brojila koje je upućeno na vanredni pregled, a potvrdu o zamjeni brojila potpisala je supruga podnosioca zahtjeva, koja je prisustvovala i kontroli mjernog mjesta. U konkretnom slučaju, nakon što je Republički zavod za standardizaciju i metrologiju, Odjeljenje za verifikaciju Banja Luka utvrdio svojim izvještajem da je falsifikovan državni žig, a uređaj neispravan, izvršen je obračun neovlašćene potrošnje za period od godinu dana, te protivna strana navodi da se ovdje radi o neovlašćenoj potrošnji u vidu onemogućavanja pravilnog pregistrovanja preuzete električne energije i snage iz odredbe člana 89. stav 1. tačka b) 79. Opštih uslova za isporuku i snabdijevanje električnom energijom ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 90/12) - u daljem tekstu: Opšti uslovi. Protivna strana navodi da se mjerno mjesto nalazi na objektu podnosioca, odnosno na njegovom posjedu, zatim da obustava isporuke električne energije nije izvršena, te da podnosilac zahtjeva nije platio iznos utvrđen obračunom neovlašćeno utošene električne energije.
Regulatorna komisija je ocijenila da su stranke pribavile dovoljno dokaza na osnovu kojih se može pravilno i potpuno utvrditi činjenično stanje i donijeti pravedna odluka i bez posebnog saslušanja stranaka i dodatnog prikupljanja i izvođenja dokaza, te je na 55. redovnoj sjednici, održanoj 25.08.2017. godine, donijela zaključak da se u ovom sporu donese odluka u skraćenom postupku. Na istoj redovnoj sjednici, Regulatorna komisija je utvrdila i nacrt rješenja u ovom postupku. Zaključak i nacrt rješenja su dostavljeni strankama, te je ostavljena mogućnost da stranke u roku od osam dana od dana prijema dostave komentara na navedene akte. Na internet stranici i oglasnoj tabli Regulatorne komisije objavljeno je obavještenje za javnost o rješavanju spora u skraćenom postupku, sa mogućnošću podnošenja komentara. U ostavljenom roku stranke nisu dostvljale komentare na zaključak i nacrt rješenja.
U postupku rješavanja ovog spora izvršen je uvid u sljedeću dokumentaciju:
a) dokumentaciju koju je priložio podnosilac zahtjeva: podnesak od 04.07.2017. godine, podnesak ''zahtjev za izmještanje sata'' od 24.05.2017. godine upućen protivnoj strani, podnesak ''opomena za neovlašćenu potrošnju'' od 22.05.2017. godine, izvještaj o vanrednom pregledu mjerila od 04.05.2017. godine, odgovor od 14.06.2017. godine,
b) dokumentaciju koju je priložila protivna strana: izjašnjenja od 01.08.2017. i 03.08.2017. godine, zahtjev za priključak od 12.06.2003. godine, radni nalog od 22.07.2003. godine, prijavu obračunskog brojila za domaćinstvo od 21.07.2003. godine, zapisnik od 07.07.2003. godine, potvrdu o zamjeni brojila od 27.11.2006. godine, elektroenergetsku saglasnost od 27.11.2006. godine, karticu po datumu knjiženja – neovlašćena potrošnja, karticu po datumu knjiženja – redovna potrošnja, energetsku karticu, karticu po datumu knjiženja sa razdvojenim saldom energije i kamate – redovna potrošnja, karticu po datumu knjiženja sa razdvojenim saldom energije i kamate – neovlašćena potrošnja, čitačke liste, podnesak podnosioca od 04.07.2017. godine, nalog za rad – kontrola mjernog mjesta od 24.02.2016. godine, zapisnik o kontroli priključnog voda i mjernog mjesta od 24.02.2016. godine, zapisnik o kontroli priključnog voda i mjernog mjesta od 07.04.2017. godine, nalog za rad – kontrola mjernog mjesta od 07.04.2017. godine, potvrdu o zamjeni brojila od 10.04.2017. godine, izvještaj o vanrednom pregledu mjerila od 04.05.2017. godine i račun za neovlašćeno utrošenu električnu energiju od 19.05.2017. godine.
Nakon razmatranja zahtjeva podnosioca, izjašnjenja protivne strane i nakon izvršene ocjene prikupljenih dokaza, kako pojedinačno tako i u njihovoj međusobnoj povezanosti, u ovom postupku rješavanja spora su utvrđene sljedeće činjenice relevantne za odlučivanje:
u evidencijama protivne strane, kao krajnji kupac u kategoriji potrošnje ''Domaćinstvo'', na mjernom mjestu ED broj 302542890 koje se nalazi u mjestu Romanovci bb, Aleksandrovac, opština Laktaši, počev od 02.07.2003. godine, evidentiran je podnosilac zahtjeva;
mjerno mjesto se nalazi na objektu podnosioca, odnosno na njegovom posjedu, dostupno je za očitanje, redovno se očitava i redovno se ispostavljaju računi za električnu energiju;
sa podnosiocem zahtjeva nije zaključen ugovor o snabdijevanju električnom energijom;
na osnovu izdatog naloga za rad broj 25702/4974483 od 07.04.2017. godine, radnici protivne strane su izvršili kontrolu mjernog mjesta podnosioca zahtjeva, kojom je konstatovano da je brojilo broj 917470 zatečno bez plombi i pancera, te da je rasječeno staklo na brojilu, sa konstatacijom da je brojilo potrebno poslati na pregled;
utvrđeno činjenično stanje je konstatovano zapisnikom o kontroli priključnog voda i mjernog mjesta broj 02541 od 07.04.2017. godine, koji je pored radnika protivne strane potpisala supruga podnosioca zahtjeva, koja je prisustvovala kontrolnom pregledu mjernog mjesta;
dana 10.04.2017. godine, radnici protivne strane su izvršili skidanje brojila broj 917470 i postavljanje brojila broj 261934, što je konstatovano potvrdom o zamjeni brojila broj 4978365, koja je potpisana od strane od radnika protivne strane i supruge podnosioca zahtjeva;
skinuto brojilo broj 917470, kojem verifikacioni žig važi do 2018. godine, dostavljeno je Republičkom zavodu za standardizaciju i metrologiju, Odjeljenje za verifikaciju Banja Luka, radi vanrednog pregleda;
Republički zavod za standardizaciju i metrologiju, Odjeljenje za verifikaciju Banja Luka je svojim Izvještajem o vanrednom pregledu mjerila broj 05.3/11/393-25-298/17 od 04.05.2017. godine konstatovao da trofazno indukciono brojilo aktivne električne energije proizvođača ''Iskra'' serijski broj 91470/1970 ima falsifikovan olovni žig RZSM RS KM Banja Luka RS 11 BIH 18 110, te da postoji prolaz između stakla i kućišta, a time i mogućnost zaustavljanja rotora i brojčanika;
protivna strana je, na osnovu Izvještaja o vanrednom pregledu mjerila, primjenom odredbi Opštih uslova, sačinila račun broj NF – 302542890 od 19.05.2017. godine za neovlašćeno utrošenu električnu energiju u iznosu od 4.090,51 KM;
podnosilac zahtjeva nije izvršio plaćanje iznosa od 4.090,51 KM po osnovu izvršenog obračuna neovlašćeno utrošene električne energije;
podnosiocu zahtjeva nije obustavljena isporuka električne energije.
Na osnovu navedenih činjenica, neosporno je utvrđeno da je na mjernom mjestu podnosioca zahtjeva izvršena neovlašćena potrošnja koja je otkrivena kontrolnim pregledom radnika protivne strane od 07.04.2017. godine, a kojom je konstatovano da je brojilo broj 917470 zatečno bez plombi distributera i pancera, te da je rasječeno staklo na brojilu. Na ovaj način je omogućeno neovlašteno djelovanje na ispravan rad brojila. Na osnovu Izvještaja o vanrednom pregledu mjerila broj 05.3/11/393-25-298/17 od 04.05.2017. godine, Republičkog zavoda za standardizaciju i metrologiju, Odjeljenje za verifikaciju Banja Luka, utvrđeno je da je falsifikovan olovni žig ovoga zavoda, te da je ovo brojilo neispravno, budući da je utvrđena greška u mjerenju koja je dva puta veća od klase tačnosti. Ovim izvještajem je takođe utvrđeno da je usljed oštećenja na brojilu stvoren prolaz između stakla i kućišta, čime je omogućeno neovlašćeno djelovanje na ispravan rad rotora i brojčanika brojila. S obzirom na ove činjenice, bez ikakve sumnje je utvrđeno postojanje neovlašćene potrošnje električne energije, kojom je onemogućeno pravilno registrovanje preuzete električne energije i snage u smislu odredbe člana 89. stav 1. tačka b) Opštih uslova.
Protivna strana je pravilno odredila period za obračun neovlašćene potrošnje. S obzirom na činjenicu, da nije utvrđeno kada su počinjene neovlašćene radnje, odnosno da u prethodnom periodu od godinu dana nije bilo kontrola onog dijela mjernog mjesta na kojem su izvršene neovlašćene radnje, protivna strana je za obračun neovlašćeno utrošene električne energije pravilno odredila period od godinu dana, tj. period 07.04.2016.-07.04.2017. godine, a na osnovu odredbe člana 90. stav 3. Opštih uslova.
U pogledu načina na koji je izvršen obračun neovlašćene potrošnje, utvrđeno je da je isti pravilno sačinjen, odnosno da je sačinjen u skladu sa odredbama Opštih uslova. S obzirom da se radi o vidu neovlašćene potrošnje iz odredbe člana 89. stav 1. tačka b) Opštih uslova, obračunska snaga je utvrđena na osnovu odredbe člana 91. stav 2. tačka a) podtačka 3. Opštih uslova, odnosno kao proizvod nominalne struje glavnog osigurača od 35 A V i nominalnog napona od 230 A (tri faze), budući da je ovo manja vrijednost, pa je ista utvrđena u iznosu od 24,15 kW. Ukupna količina neovlašćeno utrošene električne energije je dobijena primjenom odredbe člana 91. stav 2. tačka v) podtačka 1. 2. Opštih uslova, odnosno množenjem obračunske snage i četiri časa dnevno za cijeli period za koji je izvršen obračun neovlašćene potrošnje, u skladu sa članom 90. stav 3. Opštih uslova, odnosno godinu dana. Na ovako dobijenu količinu električne energije su primjenjene cijene definisane članom 92. stav 2. tačka a) Opštih uslova, odnosno za kategoriju potrošnje ''Domaćinstva''. Pored toga, protivna strana je izvršila umanjenje iznosa naknade za neovlašćeno utrošenu električnu energiju za količine električne energije koje su registrovane na mjernom uređaju u periodu koji je obuhvaćen obračunom neovlašćene potrošnje, u skladu sa članom 92 stav 8. Opštih uslova. Primjenom naprijed navedenih parametara, ukupan iznos naknade po osnovu neovlašćeno utrošene električne energije određen je u iznosu od 4.090,51 KM u formi računa za neovlašćeno utrošenu električnu energiju broj NF- 302542890 od 19.05.2017. godine.
Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, neprihvatljivi su i nerelevantni za odlučivanje navodi podnosioca da prilikom postavljanja ovog brojila 2011. godine nije dobio nikakvu potvrdu o verifikaciji, a brojilo je već bilo korišćeno, tako da postoji mogućnost da je brojilo sa tom nepravilnošću tada instalirano, zatim da se ne smatra odgovornim za utvrđenu nepravilnost na brojilu, te njegov navod da je u energetskoj kartici u kontinuitetu prikazivana potrošnja električne energije, kao i da je nakon izvršene zamjene potrošnja električne energije približna potrošnji prije zamjene brojila.
Obračun neovlašćeno utrošene električne energije se sačinjava u skladu sa naprijed navedenim odredbama Opštih uslova, a Opšti uslovi su doneseni na osnovu člana 23. alineja 6. i odredbe člana 74. Zakona o električnoj energiji. Odredbom člana 74. Zakona o električnoj energiji utvrđeno je šta je predmet regulisanja Opštih uslova, odnosno taksativno je utvrđeno koji odnosi treba da se urede Opštim uslovima. Između ostalog, odredbom člana 74. tačka 12. Zakona o električnoj energiji jasno je propisano da se Opštim uslovima uređuje način utvrđivanja količine i snage neovlašćeno utrošene električne energije, kao i način obračuna i naplate neovlašćeno utrošene električne energije. Za utvrđivanje obaveze plaćanja iznosa neovlašćeno preuzete električne energije u skladu sa navedenim odredbama Opštih uslova je relevantna činjenica, da je izvršeno onemogućavanje pravilnog registrovanja preuzete električne energije. Obračunom neovlašćeno preuzete električne energije, se ustvari utvrđuje količina električne energije u skladu sa propisima. Dakle, protivna strana je uredno ispunila svoju obavezu isporuke električne energije na ovom mjernom mjestu, a podnosilac zahtjeva je dužan da plati preuzetu električnu energiju. U ovom slučaju količina preuzete električne energije je utvrđena na osnovu odredbi 89. – 92. Opštih uslova, u formi obračuna neovlašćeno utrošene električne energije.
Budući da podnosilac zahtjeva nije izvršio plaćanje obračunatog iznosa po osnovu neovlašćene potrošnje, potrebno je istaći da je protivna strana, kako zbog postojanja duga po osnovu redovno utrošene, tako i neovlašćeno utrošene električne energije, ovlašćena da, na osnovu odredbe člana 80. alineja 1. i alineja 3. Zakona o električnoj energiji, kao i odredbe člana 97. stav 1. tačka z. i i. Opštih uslova, izvrši obustavu isporuke električne energije.
Imajući u vidu naprijed navedeno utvrđeno činjenično stanje, kao i navedeni pravni osnov, utvrđeno je da je zahtjev podnosioca u vezi sa osporavanjem obračuna neovlašćene potrošnje u iznosu od 4.090,51 KM u cjelosti neosnovan, te je odlučeno kao u tački 1. dispozitiva ovog rješenja.
S obzirom da se ovaj spor rješava u skraćenom postupku i da su troškovi postupka bili neznatni, te da nijedna stranka u postupku nije podnijela zahtjev za naknadu troškova postupka, Regulatorna komisija je tačkom 2. dispozitiva ovog rješenja odlučila da svaka stranka snosi svoje troškove, koje je eventualno imala u ovom postupku, a na osnovu člana 27. stav 2. Zakona o električnoj energiji.
Pravna pouka zasniva se na odredbi člana 25. stav 2. Zakona o energetici (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 49/09) i odredbama člana 5. i 15. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 109/05 i 63/11).
Pravna pouka:
Ovo rješenje je konačno. Protiv ovog rješenja može se pokrenuti upravni spor podnošenjem tužbe pred Okružnim sudom u Trebinju u roku od 30 dana od dana prijema rješenja.
Predsjednik
Vladislav Vladičić
