Rješenje: Rabija Buljubašić, Zvornik

Broj: 01-272-9/18/R-93-233 
Datum: 27.09.2018. 

Na osnovu odredbi člana 28. stav 1. alineja 4. Zakona o električnoj energiji ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 8/08, 34/09, 92/09 i 1/11), člana 10. stav 1. tačka 9. Statuta Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske - Prečišćeni tekst ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 6/10), člana 33. stav 1. tačka g. Poslovnika o radu Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 59/10) i člana 74. Pravilnika o javnim raspravama i rješavanju sporova i žalbi ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 70/10), u skraćenom postupku rješavanja spora po zahtjevu Buljubašić Rabije iz Zvornika, protiv MH "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina'' a.d. Bijeljina, u vezi sa tarifama po kojima se isporučuje električna energija, odnosno u vezi sa osporavanjem obračuna neovlašćeno utrošene električne energije na mjernom mjestu ED broj 0038270901432002, na adresi Vuka Karadžića broj 11 u Zvorniku, Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske na 93. redovnoj sjednici, održanoj 27. septembra 2018. godine, u Trebinju, donijela je

RJEŠENJE

1. ODBIJA SE zahtjev Buljubašić Rabije iz Zvornika od 28.05.2018. godine, kojim osporava Obračun-fakturu neovlašćene potrošnje broj 9000107921 od 16.04.2018. godine u iznosu od 8.035,40 KM na mjernom mjestu ED broj 0038270901432002, na adresi Vuka Karadžića broj 11 u Zvorniku, kao neosnovan.
2. Svaka stranka snosi svoje troškove koje je imala u ovom postupku.
 

O b r a z l o ž e nj e

Dana 28.05.2018. godine, Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske (u daljem tekstu: Regulatorna komisija) primila je zahtjev za rješavanje spora Buljubašić Rabije iz Zvornika (u daljem tekstu: podnosilac zahtjeva), protiv MH "ERS" - MP a.d. Trebinje - ZEDP "Elektro-Bijeljina'' a.d. Bijeljina (u daljem tekstu: protivna strana) u vezi sa tarifama po kojima se električna energija isporučuje, odnosno u vezi sa obračunom neovlašćene potrošnje električne energije. U podnesku je prigovoreno na obračun neovlašćene potrošnje u iznosu od 8.035,40 KM, a koji je protivna strana obračunala, jer je kontrolom mjernog mjesta utvrđeno da je prije mjerenja, preko osigurača 3x32 A i kabla 4x6 mm2 napojen električni kotao. Podnosilac zahtjeva ne osporava osnov za obračun neovlašćene potrošnje, jer ona nije znala način na koji su majstori priključili kotao, ali prigovara na podatke za izračun obračunske snage. S obzirom da je za obračun neovlašćene potrošnje korištena nazivna struja kabla od 40 A, a ne struja osigurača od 32 A podnosilac traži da protivna strana sačini novi obračun.
Nakon razmatranja podnesenog zahtjeva od protivne strane je, aktom broj 01-272-2/18 od 14.06.2018. godine, zatraženo izjašnjenje o zahtjevu podnosioca i dostavljanje raspoložive dokumentacije.
Regulatorna komisija je, dana 15.08.2018. godine, primila izjašnjenje protivne strane, sa raspoloživom dokumentacijom. U izjašnjenju je, između ostalog, navedeno da je podnosilac zahtjeva, u evidencijama protivne strane, evidentiran kao krajnji kupac u kategoriji potrošnje ''domaćinstvo'', 1. tarifna grupa, na mjernom mjestu broj 0038270901432002, koje se nalazi na adresi Vuka Karadžića broj 11 u Zvorniku. Mjerno mjesto se nalazi u mjerno-razvodnom ormaru postavljenom na fasadi objekta, te je kao takvo dostupno za očitanje, redovno se vrši očitanje i ispostavljaju računi za utrošenu električnu energiju. Po Nalogu za rad od 03.04.2018. godine izvršen je kontrolni pregled mjernog mjesta podnosioca o čemu je sačinjen zapisnik broj 3/18 o utvrđivanju neovlašćene potrošnje. U zapisniku je konstatovano da je na dovodnu stranu pancir osigurača nazivne snage 3x32 A priključen kabal 3x6 mm2 odnosno samo fazni provodnici ovog kabla, na čijem je drugom kraju spojen takođe automatski osigurač nazivne snage 3x32 A. Sa ovih automatskih osigurača je dalje odveden kabal PGP 4x6 mm2, kojim je napojen električni kotao snage 28 kW.
Protivna strana dalje navodi da je na ovako utvrđeno stanje primijenjena odredba člana 89. stav 1. tačka v) Opštih uslova za isporuku i snabdijevanju električnom energijom – Prečišćeni tekst (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 90/12) – u daljem tekstu: Opšti uslovi, kojom je definisano da se pod neovlašćenom potrošnjom električne energije podrazumijeva potrošnja bez mjernih uređaja ili mimo njih. Primjenom Opštih uslova za ovaj vid neovlaštene potrošnje sačinjen je obračun neovlašćene potrošnje u iznosu od 8.035,40 KM, po kom osnovu je podnosiocu zahtjeva izdat račun broj 9000107921 od 16.04.2018. godine. Shodno utvrđenom činjeničnom stanju protivna strana je sačinila obračun naknade po osnovu neovlašćene potrošnje. Primjenom odredbe člana 91. stav 2. tačka a) podtačka 1. Opštih uslova utvrđena je obračunska snaga kao proizvod nazivnog dozvoljenog strujnog opterećenja provodnika preko koga je izvršena neovlašćena potrošnja i nominalnog napona u iznosu od 27,68 kW. Ukupna količina neovlašćeno utrošene električne energije je utvrđena na osnovu člana 91. stav 2. tačka v) podtačka 1 i 2 Opštih uslova, odnosno kao proizvod obračunske snage, broja dana u periodu za koji se vrši obračun, te broja sati za period oktobar-mart - 8 sati dnevno, jer je utvrđeno da je električna energija korištena za grijanje, a za period april-septembar - 4 časa dnevno. Na ovako utvrđenu količinu električne energije je primijenjena cijena definisana odredbom člana 92. stav 2. tačka a) Opštih uslova, odnosno cijena za kupce iz kategorije potrošnje ''domaćinstvo'', 1. tarifna grupa, shodno tarifnim stavovima. Period za obračun neovlašćene potrošnje utvrđen je u trajanju od godinu dana, na osnovu odredbe člana 90. stav 3. Opštih uslova. Protivna strana je, dana 17.05.2018. godine, odbila, kao neosnovan, prigovor podnosioca zahtjeva od 30.04.2018. godine u vezi sa obračunatom neovlašćenom potrošnjom, te predlaže da i Regulatorna komisija nakon provedenog postupka, odbije navedeni zahtjev podnosioca. 
Regulatorna komisija je ocijenila da su stranke pribavile dovoljno dokaza na osnovu kojih se može pravilno i potpuno utvrditi činjenično stanje i donijeti pravedna odluka i bez posebnog saslušanja stranaka i dodatnog prikupljanja i izvođenja dokaza, te je, na 91. redovnoj sjednici, održanoj 29. avgusta 2018. godine, donijela zaključak da se u ovom sporu donese odluka u skraćenom postupku. Na istoj redovnoj sjednici, Regulatorna komisija je utvrdila i nacrt rješenja u ovom postupku. Zaključak i nacrt rješenja su dostavljeni strankama, te je ostavljena mogućnost da stranke u roku od osam dana od dana prijema dostave komentare na navedene akte. Na internet stranici i oglasnoj tabli Regulatorne komisije objavljeno je obavještenje za javnost o rješavanju spora u skraćenom postupku, sa mogućnošću podnošenja komentara. U ostavljenom roku podnosilac zahtjeva je dostavio komentare na nacrt rješenja u kojima je ponovio navode iz zahtjeva tako da se u osnovi, u komentarima ne iznose nove činjenice i dokazi koji su od značaja za odlučivanje. 
U postupku rješavanja ovog spora izvršen je uvid u sljedeću dokumentaciju, koju su stranke priložile: Zahtjev za rješavanje spora od 28.05.2018. godine, Izjašnjenje protivne strane o zahtjevu podnosioca broj 1866-3/18 od 07.08.2018. godine, Zapisnik o kontroli mjernog mjesta po nalogu broj 116232/18 od 03.04.2018. godine, Zapisnik o utvrđivanju neovlašćene potrošnje električne energije broj 03/18 od 03.04.2018. godine, Obračun neregistrovane električne energije broj 1890/18 od 04.04.2018. godine, Račun broj 9000107921 od 16.04.2018. godine, Dostavu fakture za naknadu neovlašćene potrošnje električne energije broj 1866/18 od 16.04.2018. godine, Prigovor na obračun neovlašćene potrošnje od 27.06.2016. godine, Odgovor na prigovor broj 3274-2/16 od 14.07.2016. godine, Račune za isporučenu električnu energiju za period juni 2017.–juni 2018. godine, Kopije Čitačkih listi za period januar-juni 2018. godine, Ugovor o snabdijevanju broj 2161/09-41-1289 od 13.07.2009. godine, Deklaraciju o priključku broj 3646/15-01 od 16.07.2015. godine, Energetsku karticu kupca za period 2016.-2018. godina, te Finansijsku karticu kupca za period 2016.-2018. godina.
Nakon razmatranja zahtjeva podnosioca, izjašnjenja protivne strane i uvida u priloženu dokumentaciju stranaka, utvrđene su sljedeće činjenice: 
• Podnosilac zahtjeva je u evidencijama protivne strane evidentiran kao krajnji kupac u kategoriji potrošnje ''domaćinstvo'', 1. tarifna grupa, na mjernom mjestu ED broj 0038270901432002, na adresi Vuka Karadžića broj 11, u Zvorniku;
• Mjerno mjesto se nalazi u mjerno-razvodnom ormaru postavljenom na fasadi objekta, te je kao takvo dostupno za očitanje, redovno se vrši očitanje i ispostavljaju računi za utrošenu električnu energiju; 
• Podnosilac zahtjeva je sa protivnom stranom, dana 13.07.2009. godine, zaključio ugovor o snabdijevanju električnom energijom;
• Na osnovu naloga za rad radnici protivne strane su, dana 03.04.2018. godine, izvršili kontrolni pregled mjernog mjesta i utvrdili da je na dovodnu stranu pancir osigurača nazivne snage 3x32 A priključen kabal 3x6 mm2, odnosno samo fazni provodnici ovog kabla, na čijem je drugom kraju spojen, takođe, automatski osigurač nazivne snage 3x32 A. Sa ovih automatskih osigurača je dalje odveden kabal PGP 4x6 mm2, kojim je napojne električni kotao snage 28 kW;
• Utvrđeno činjenično stanje je konstatovano zapisnikom o kontrolnom pregledu mjernog mjesta i zapisnikom o utvrđivanju neovlašćene potrošnje električne energije koje su potpisali radnici protivne strane, kao i podnosilac zahtjeva;
• Protivna strana je, dana 04.04.2018. godine, u skladu sa propisima, sačinila Obračun neregistrovane električne energije broj 1890/18 u iznosu od 8.035,40 KM, na koji iznos je glasio i račun broj 9000107921 od 16.04.2018. godine;
• Obračun neovlašćeno utrošene električne energije se odnosi na period od godinu dana, tj. na period 03.04.2017-03.04.2018. godine;
• Povodom prigovora podnosioca od 30.04.2018. godine na obračunati iznos neovlašćene potrošnje, protivna strana je aktom broj 2654/18 od 17.05.2018. godine, dostavila odgovor po prigovoru, kojim je prigovor odbijen kao neosnovan;
• Podnosilac zahtjeva nije izvršio plaćanje iznosa koji mu je fakturisan po osnovu neovlašćene potrošnje. 
Na osnovu navedenih činjenica, nesumnjivo je utvrđeno da su na mjernom mjestu podnosioca zahtjeva izvršene neovlašćene radnje koje su otkrivene kontrolnim pregledom radnika protivne strane, dana 03.04.2018. godine, o čemu su sačinjeni odgovarajući zapisnici. Kontrolnim pregledom je utvrđeno da je na ovom mjernom mjestu na dovodnu stranu pancir osigurača nazivne snage 3x32 A priključen kabal 3x6 mm2, odnosno samo fazni provodnici ovog kabla, na čijem je drugom kraju spojen, takođe, automatski osigurač nazivne snage 3x32 A. Sa ovih automatskih osigurača je dalje odveden kabal PGP 4x6 mm2, kojim je napojen električni kotao snage 28 kW. Neovlašćena potrošnja je izvedena u smislu odredbe člana 89. stav 1. tačka v) Opštih uslova – potrošnja bez mjernih uređaja ili mimo njih, budući da je na opisani način omogućeno da se električna energija troši bez njenog registrovanja na postojećem mjernom uređaju. Pored toga, važno je istaći da podnosilac zahtjeva ne osporava osnov za obračun neovlašćene potrošnje, već svoj zahtjev temelji na pogrešnoj primjeni podatka za izračunavanje obračunske snage, tvrdeći da je trebalo koristiti struju osigurača od 32 A, a ne strujno opterećenje provodnika preko koga je izvršena neovlašćena potrošnja koje iznosi 40 A. 
Međutim, u pogledu načina na koji je izvršen obračun neovlašćene potrošnje, utvrđeno je da je isti pravilno sačinjen, odnosno da je sačinjen u skladu sa odredbama Opštih uslova. S obzirom da se radi o vidu neovlašćene potrošnje iz odredbe člana 89. stav 1. tačka v) Opštih uslova protivna strana je: 
• obračunsku snagu utvrdila u skladu sa članom 91. stav 2. tačka a) podtačka 1. Opštih uslova, odnosno kao proizvod dozvoljenog strujnog opterećenja provodnika preko koga je izvršena neovlašćena potrošnja i nominalnog napona, pa je ista obračunata u iznosu od 27,68 kW, te
• količinu neovlašćeno utrošene aktivne energije utvrdila primjenom člana 91. stav 2 tačka v) podtačke 1. i 2. Opštih uslova, odnosno kao proizvod obračunske snage, broja dana u mjesecu i broja sati, odnosno za period oktobar-mart - 8 sati dnevno, jer je utvrđeno da je električna energija korištena za grijanje, a za period april-septembar - 4 sata dnevno. 
Dakle, u ovom slučaju je utvrđeno da je na mjernom mjestu podnosioca omogućeno neovlašćeno priključenje električnog kotla na izvor električne energije na dolaznoj strani glavnih instalacionih osigurača 3x32 A, što znači da navedeni osigurači nisu ni bili dio instalacije preko koje je vršeno neovlašćeno napajanje električnog kotla. Osigurači 3x32 A, koji su postavljeni iza neovlašćeno priključenog kabla 3x6 mm2, takođe, predstavljaju dio neovlašćenog priključka, a ne priključka uređenog od strane nadležnog distributera. U navedenoj situaciji, naprijed navedeni propisi jasno definišu da se za izračunavanje obračunske snage primjenjuje dozvoljeno strujno opterećenje provodnika preko koga je izvršena neovlašćena potrošnja, a koje u ovom slučaju oznosi 40 A. Iz navedenih razloga je kao parametar za izračunavanje obračunske snage primijenjeno dozvoljeno strujno opterećenje provodnika preko koga je izvršena neovlašćena potrošnja električne energije od 40A, a ne dozvoljeno strujno opterećenje osigurača od 32 A, kako je podnosioc zahtjeva tražio. 
Podnosilac u komentarima ističe činjenicu da ima 76 godina i da nema nikakvo znanje o elektroinstalacijama, odnosno da ona nije činila nikakve neovlašćene radnje. Međutim, za odlučivanje o zahtjevu podnosioca nije relevantna činjenica, koje lice je odgovorno za preduzimanje neovlašćenih radnji na mjernom mjestu, niti se ta odgovornost utvrđuje u ovom postupku. Utvrđivanje odgovornosti za preduzimanje neovlašćenih radnji na mjernom mjestu se utvrđuje u krivičnom postupku pred nadležnim sudom, budući da se potrošnjom električne energije mimo mjernog uređaja stiču obilježja posebnih krivičnih djela, koja se gone po službenoj dužnosti. U ovom slučaju je utvrđeno da je na ovom mjernom mjestu putem provodnika 3x6 mm2 napojen električni kotao snage 28 kW, mimo mjernog uređaja. Zbog toga se nije mogao prihvatiti navod podnosioca u komentarima da ga je protivna strana neosnovano zadužila za obračun naknade neovlašćeno utrošene električne energije iz razloga što se navedeni obračun ne vrši po osnovu subjektivne, individualne odgovornosti, već na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog kontrolnim pregledom mjernog mjesta.
S obzirom na činjenicu da nije utvrđeno kada su počinjene neovlašćene radnje na priključnom vodu, odnosno da u prethodnom periodu od godinu dana nije bilo kontrola onog dijela priključka na kojem su izvršene neovlašćene radnje, protivna strana je za obračun neovlašćeno utrošene električne energije pravilno odredila period od godinu dana, tj. period od 03.04.2017-03.04.2018. godine, a na osnovu odredbe člana 90. stav 3. Opštih uslova.
Obračun naknade za neovlašteno utrošenu električnu energiju se sačinjava u skladu sa naprijed navedenim odredbama Opštih uslova, a Opšti uslovi su doneseni na osnovu člana 23. alineja 6. i odredbe člana 74. Zakona o električnoj energiji. Između ostalog, navedenom odredbom Zakona o električnoj energiji jasno je propisano da se Opštim uslovima uređuje način utvrđivanja količine i snage neovlašteno utrošene električne energije, kao i način obračuna i naplate naknade za neovlašteno utrošenu električnu energiju. Obračunom neovlašteno preuzete električne energije, se u stvari utvrđuje količna električne energije u skladu sa propisima, budući da električna energija nije izmjerena usljed preduzimanja neovlaštenih radnji na mjernom mjestu. Sve navedene činjenice jasno ukazuju da je na mjernom mjestu, podnosioca zahtjeva neovlašteno preuzimana električna energija, jer je preko provodnika napojen električni kotao, čime je omogućena potrošnja električne energije mimo mjernog uređaja u smislu odredbe člana 89. stav (1) tačka v) Opštih uslova. Kako u ovom slučaju preuzeta električna energija nije pravilno izmjerena usljed preduzimanja neovlaštenih radnji na mjernom mjestu, količina preuzete električne energije je utvrđena u skladu sa propisima, odnosno na osnovu odredbe člana 91. i 92. Opštih uslova u formi obračuna neovlašteno preuzete električne energije. 
Na osnovu naprijed navedenih činjenica i navedenih odredbi Opštih uslova utvrđeno je da je zahtjev podnosioca, kojim osporava obračun novlaštene potrošnje na ovom mjernom mjestu, neosnovan, te je odlučeno kao u tački 1. dispozitiva ovog rješenja.
S obzirom da su troškovi postupka bili neznatni, te da nijedna stranka u postupku nije podnijela zahtjev za naknadu troškova, tačkom 2. dispozitiva rješenja, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove, koje je eventualno imala u ovom postupku na osnovu člana 27. stav 2. Zakona o električnoj energiji, a u vezi sa članom 103. stav 1. Zakona o opštem upravnom postupku ("Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 13/02, 87/07 i 50/10).
Pravna pouka zasniva se na odredbi člana 25. stav 2. Zakona o energetici (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 49/09) i odredbama člana 5. i 15. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik Republike Srpske'', broj 109/05 i 63/11).
Pravna pouka: 
Ovo rješenje je konačno. Protiv ovog rješenja može se pokrenuti upravni spor podnošenjem tužbe Okružnom sudu u Trebinju u roku od 30 dana od dana prijema rješenja.

Predsjednik
Vladislav Vladičić